Rulmanlar İçin Güvenilirlik İpuçları – Bölüm 3

İpucu – 8:

Rulman ömrünü uzatmak için “Tribolojik Formül” ü kullanın!

Rulman ömrünün hesaplanmasında aşağıda gösterilen Tribolojik Formülü ISO 281’in 2000 yılı (ve daha sonrası) sürümündeki formülden aldım.

Tribologlar olarak yaklaşık 3 ana aşınma çeşidinden bahsediyoruz:

  1. Yorgunluk veya dökülme
  2. Yapışkan aşınma
  3. Aşındırıcı yıpranma

 

Rulman ömrünün hesaplanması için bu formül aISO faktörünü dikkate alır. Bu faktör yukarıda belirtilen 3 aşınma tipinin nedenlerini kapsar:

Sebep 1: İlgili rulman için uygulanan yük ile yorulma yükü sınırı arasındaki ilişki.

Sebep 2: Yağlama koşulları, esas olarak Kappa ilişkisi, yani kayganlaştırıcı maddenin gerçek viskozitesi ile metal-metal temasından kaçınmak için gereken minimum viskozite arasındaki ilişki.

Sebep 3: ISO 4406 kodu olarak ifade edilen katı parçacıklarla ilgili kirlenme, yani yağlayıcının her bir mililitresi başına 4, 6 ve 14 mikrondan daha büyük parçacıkların miktarı. Bu formülün yayınlanmasından önce, katı parçacıkların “ciddi hasarları” hakkında konuştuk, ancak “ciddi hasarları” ölçmek mümkün olmadı. Şimdi bu tür bir hasarı ölçmek için bir cihazımız bulunmaktadır ve bunun büyük etkileri aslında çoğumuzu şaşırttı. Düşünün ki, bu axyz faktörü neredeyse 0’dan üst limiti 50’ye kadar bir değere sahip olabilir. Önceki hesapların 50 misline kadar!

Sadece bir örnek olarak, yeniden yağlanan açık rulmanlar (keçesiz rulmanlar) için kontaminasyon faktörünün 0.25 olduğunu ve fabrikada yağlanan (kapaklı tip Z veya 2Z) ve keçeli rulmanlar için ise bu faktörün 0.85 olduğunu belirtebilirim! Sonuç: Mümkün olduğunca çok sayıda keçeli tipteki rulmanları kullanın! ISO 281’in en son 2007 baskısına göre “Belli bir yük altında, yağlama kşulları, ortam temizliği ve diğer çalışma koşulları elverişliyse, modern yüksek kaliteli bir rulman sonsuz bir çalışma ömrüne ulaşabilir”. Bu büyük bir fırsattır!

İpucu – 9:

CMMS Programınızdaki hataları sistematik hale getirmeyin!

CMMS (Bilgisayarlı Bakım Yönetim Sistemi) Programları, sizin sisteme sunduğunuz bilgilerin kalitesini garanti altına aldığınız sürece mükemmeldir.

Ekipmanları onarmaya ihtiyaç duyduğunuzda, bu sistemler bilgi kaynağı olarak olağanüstü fayda sağlayabilirler.Maksatlı olarak kullanırsanız, gerekli tüm bilgilere bir tıkla sistem terminalinde ulaşabilirsiniz: Onarım için gerekli tüm yedek parçalar (rulmanlar, contalar, keçeler, diğer bileşenler, vb.), gerekli montaj takımları ve sabitleme için tolerans değerleri, doğru ayarlamalar için bilgiler (eksenel boşluklar veya ön yükler) ve yağlama verileri (yağlayıcılar ve yağlama miktarları).

Ancak, yukarıdaki belirttiğim ancak ve ancak sisteme gireceğiniz bilgileri doğru uyguladığınız taktirde gerçekleşecektir. Maalesef, yanlış rulman bilgilerinin sistemlere girildiği birçok kötü örnek gördüm. Bu birçok probleme sebebiyet verecektir:

– Gereksiz ve beklenmedik rulman hasarlanmaları,

– Depodaki biriken aşırı ve gereksiz stoklar.

Bir örnek gösterirsek: Bir API santrifüj pompa arızalandığında, arıza sebebinin yanlış tipteki bir rulmandan kaynaklandığı tespit edilmişti ve bu nedenle mevcut bilgileri görmek için SAP sistemini konrol ettiğimizde doğru tipteki rulmanın SKF marka 7310 BECBM rulman (veya diğer markaların eşdeğerleri) olmadığını tespit edilmişti.

Aşağıdaki tabloda, ne bulduğumu siz de görebilirsiniz. Tek olması gereken söz konusu rulman (SKF Ref. 7310 BECBM) 12 farklı SAP numarası olarak gösterilmiş fakat bunların tek bir tanesi bile doğru değildir!Sisteme girilen rulman tiplerinin bazıları çift olarak monte edilebilmeleri için gerekli ayarlamaları belirten son ekler olmadan girilmiş ve de hiçbir tanesi bile API 610 / ISO 13709’da belirtildiği şekilde doğru şekilde işlenmiş pirinç kafese sahip değiller. Tecrübelerime dayanarak, rulman tanımlamasında bilgi eksikliği, rulman arızalarının en büyük ikinci sebebinin nedeni olmuştur: Yanlış rulmanlar.

İpucu – 10:

Optimum üçlü, üçlü bariyer!

Aşırı kirlenmiş ortamlara maruz kalan derin oluklu bilyalı rulmanlar çok etkili bir şekilde korunabilir. Ağır kirlenmiş derken hem parçacıkları hem de suyu kastetmekteyim.

Kirliliğin rulmanlara girmesini önlemenin en yaygın yolu gres ile yoğun olarak yeniden yağlama yapmaktır. Çoğu durumda üçlü bariyer koruması olarak adlandırdığımı önermekteyim:

  1. Açık (keçesiz) rulmanın kapaklı veya keçeli rulman ile değiştirilmesi
  2. Rulman yuvasını % 100 gres ile doldurun
  3. Dış keçe bir V-tipi yüzük veya etkili bir labirenttir.


Sağdaki şekli inceleyiniz. 2 örnekten bahsedersek:

Örnek 1: Güney Amerika’daki dağlık bir alanda yer alan bakır madenine ait açık hava fan motorları (blower). Hizmet ömürleri 6 aydan 2 yıla yükseldi.

Örnek 2: Kağıt fabrikasında bodrum katında yer alan elektrik motorları. Bunlar da tamamen su altında kalmalarına rağmen elektriksel ve mekanik olarak ömürlerini sürdürdüler.

Ve her iki durumda da bu ekipmanlar için bakım gerekmemekteydi!

B&P2024 B&P2024