SQM, KARE GÖVDELİ SENKRON TORK MOTORU ÇALIŞMASI

Bu yazımda sizlerle yerli imalat olan tork motoru hakkında yaptığım çalışmayı ve bu çalışmanın sonuçlarını vermek istedim. Bu çalışmanın sonuçlarına geçmeden önce kısaca motor hakkında bilgi vermenin önemli olduğunu düşünüyorum. Firmanın kendi motorlarını anlattığı kısa yazıyı aşağıda bilgilerinize sunuyorum.

SQM, Kare Gövdeli Senkron Tork Motoru

Sanayide tahrik ihtiyacının karşılanması için genellikle AC motorlar ve redüktörler, yakın zamanda da Tork motorları adı verilen yüksek kutuplu, ve düşük devirli motorlar kullanılmıştır. Ancak bu tork motorları yeni bir buluş ve prensip olmayıp standart tip servo motorların daha yüksek kutuplu olarak sarılması ile elde edilmektedir. Sarılan her yeni kutup bakır kayıplarını artırdığından, motorun verimliliği düşmekte, boşa harcanan enerji motoru ısıtmakta ve motorlar su ile soğutulmak zorunda kalmaktadır.

SQM, Kare Gövdeli Senkron Tork Motorumuza vermiş olduğumuz kısa isimdir. Bu motor son 10 yıl içinde yapılan Ar Ge neticesinde bulunan yeni bir motor fiziği ile çalışmaktadır. Başka hiç bir motorun çalışma prensibine benzemez ve patent ile koruma altına alınmıştır. Almanya’da keşfedilen bu prensibe LiProKa adı verilmiş ve kağıt üzerindeki patentin motor haline getirilebilmesi için gerekli tüm Ar-Ge ve çalışmalar Türkiye de firmamız EMF Motor ve Elsim tarafından yürütülmüş ve Tübitak desteği ile farklı 3 adet proje gerçekleştirilmiştir.

SQM motorlarda, düşük devirli ideal bir motordan beklenebilecek tüm özellikler mevcuttur. Halen 34 ila 112 kutup arasında üretilmiştir. Sadece 4 kutuplu sargı bulunmasına rağmen motorda bulunan mıknatıs sırası kadar kutba sahipmiş gibi çalışmaktadır. Bu sayede çok bakır kutbu sarılmış motorlar gibi verim düşüşü söz konusu olmamakta ve %98’e ulaşan verimleri ile sınıfında, dünyanın açık ara en verimli motorları olmaktadır.

Plastik, gıda, makine, Seramik vb sektörlerde motor ve redüktörün kaldırılıp SQM konulduğu uygulamalarda %25 ila %50 gibi enerji tasarrufları elde edilmiştir. Sıfır devirden birkaç yüz devir/dakika hızlara kadar her devirde en yüksek torklarını verirler. Elektrik kesilmediği sürece kendileri frenleme yapabilir ve mekanik frene ihtiyaç duymazlar. Şimdilik 1-100 kW güçler arasında üretilmektedirler. SQM motorlar servo motor sürücüleri ile servo olarak kullanılırlar. Ancak küçük güçlerde bir asenkron AC sürücü ile geri beslemesiz ve senkron bir motor olarak kullanılabilirler.

SQM projesi ile başardığımız şey, yepyeni bir motor teknolojisini bulup çok uygun fiyata, Türkiye’de üreterek, rakipsiz olarak, dünya’ya satmaktır. SQM motorumuz, avantajları sayesinde, çoğu uygulamada redüktörü ortadan kaldıracak ve çevreci olacaktır. Dinamik yapısı, makul fiyatları ile hızlı ve hassas tüm uygulamalarda ideal bir çözüm olmuştur. Demoraj akımı ortadan kalkmış, istenildiği kadar sık, tam yükte duruş kalkış yapabilmiş ve elektrik şebekesine yük ve darbeleri olmayan bir çalışma sağlanmıştır. Motorlarda soğutma fanı kullanılmamakta, yani soğutma işlemi yapılmamaktadır.

22 KW’LIK MOTOR+REDÜKTÖR RESMİ   

13, 35 KW’LIK TORK MOTORU RESMİ

YAPILAN ÇALIŞMANIN DEĞERLERİ

Bu çalışmaya beni yönlendiren redüktörlerin zamanla arıza çıkarması (dişli ve rulman gibi), yağ kaçağının olması (redüktör yağının azalması veya motorun yağ alması gibi) ve bir bakım maliyetinin olmasıdır. Bunları nasıl ortadan kaldırabilirim diye araştırma yaparken EMF’nin ürettiği tork motorunu gördüm yaptım. Görüşmemiz sonucu ve EMF’nin öz verili çalışması ile işletmemizde bulunan bir makine üzerinde deneme yapmaya karar verdik. Bu denemeye geçmeden önce makine üzerindeki 22 Kw’lık motor+redüktör’den bağlanan analizör yardımıyla tüketim değerlerini aldım.

Çıkan sonuçlar doğrultusunda motoru küçültmeye karar verdim. Aynı devirde olan 15 Kw’lık motor + redüktör takılarak tüketim sonuçlarını analizör yardımı ile tekrardan aldım.

Görüldüğü üzere tüketimde değerlerin düştüğü görülmüştür. Her iki sonucun değerlendirilmesi ile 13,35 Kw’lık tork motoru seçilip takılarak tüketim sonuçları analizör yardımıyla alınmıştır.

Tork motorunun ortalama tüketim değerleri görüldüğü gibi maksimum 6.186 Kw’dır.

Elde edilen ortalama tüketim değerleri sonucunda,

22 Kw’lık motora göre %46,8, 15 Kw’lık motora göre %37,99 tüketim yönünden tasarruf olduğu görülmüştür. Sizlerinde aynı şekilde bu çalışmayı yapmanızı ve sonuçlarını görmenizi tavsiye ederim. Yerli imalat olan bu motora destek olunması milli servetin korunması için çok önemlidir. Bu çalışma hakkında sormak istediklerinizi mail atmanız durumunda cevap vermekten mutluluk duyarım.

Selçuk KARABAY
Starwood A.Ş Kestirimci Bakım Sorumlusu
Endüstri Mühendisi
Mail: [email protected]

BearingNews