Sahte rulmanlar büyüyen bir endüstri sorunudur. Konu hakkında tecrübesi olmayan kişiler sahte ürünleri orijinal OEM rulmanlardan ayırt edememektedir; bu da giderek daha fazla kullanıcının sahte rulmanlar sebebiyle sıkıntılarla karşılaştığı anlamına gelmektedir. Dortmund Teknik Üniversitesi’nde (TU Dortmund) damıtma işlemini arttırmayı konu alan (tekrarlanan ısıtma ve soğutma yoluyla sıvıların saflaştırılması) bir calışma tam da bu konuyu vurguluyor. Proje, sürece ilişkin deneyim sahibi tanınmış bir Çin üniversitesiyle yakın işbirliği içinde gerçekleştirildi. TU Dortmund’un Çinli ortakları proje için pilot fabrika kurdu, ancak Almanya’ya gelindiğinde bir takım beklenmedik sorunlar ortaya çıktı.
Damıtma, sıvı karışımını oluşturan bileşenlerin farklı kaynama noktalarının bir sonucu olarak başarıyla ayrışmaları ile gerçekleşir. Ancak endüstriyel üretimde kolonların uzaysal genişlemesi kısıtlayıcı olabilir. Ayrıca, yerçekimi ivmesi nedeniyle verim de sınırlanabilir. Bu sebeplerden dolayı, TU Dortmund tarafından Doğu Asya’nın kimyasal endüstrisinde hali hazırda kullanılmakta olan daha esnek ve az yer kaplayan bir damıtma sürecinin araştırılması ve daha da geliştirilmesi için bir fikir öne sürülmüştür. TU Dortmund, Çin’de kurulu bir üniversite ile işbirliği içinde bir pilot fabrika kurmak istedi. Üç aşamalı modüler bir sistemin (90 cm’lik bir rotor çapıyla) Çin’de üretilmesi kabul edildi. Dortmund’a transfer ve tekrar kurulumdan önce tesis inşa edilerek Çin’deki kabul testlerini başarıyla geçti. Fakat, ilk sistem testleri esnasında devreye alma denemelerinin başarılı olmadığı anlaşıldı. İlk testte 20 dakikadan kısa bir sürede, yalnızca yarı hızda çalışmasına rağmen aktarma elemanlarından şiddetli bir vuruntu sesi yayıldı.
Tahrik sistemi, 750 dev / dak maksimum hızda bir merkezi dikey şafta V-kayış bağlantısı olan 5 kW motor kullanmaktadır. Aşağıdan destek sağlamak için kullanılan bir adet bilyalı rulman, yukarıdan benzer işleve sahip iki konik makaralı rulman ile birlikte kullanılır. Rulmanlar ayrıca bazı eksenel yükleri desteklemek için de gereklidir.
Başlangıçta, vuruntu sesinin hareketli parçalar arasındaki temastan kaynaklandığı sanıldı. Bunu düşünceyle rotor gövededen ayrılarak kontrol edildi, ancak vuruntu hqlen devam etmekteydi. Daha sonra, tahrik sisteminin tamamen demonte edilerek kontrol edildi, ancak yine de vuruntunun nedeni tespit edilemedi. Son olarak, TU Dortmund’daki mühendisler rulmanları demonte ederek üretici firma NSK ile temasa geçti.
Eldeki veriler ışığında, olası neden olarak konik rulmanlarda bir tasarım hatası ve gerilme kabul edildi.Konik makaralı rulmanlar için daha fazla boşluk (bearıng clearance) sağlanarak uygun ayarlamalar yapıldı. Fakat, sürücü tekrar monte edildikten sonra, bir sonraki test çalışmasında gözle görülür bir ilerleme sağlanamadı. Dahası, santrifüjsüz olarak sadece sürücü ile yapılan test çalışması sadece 90 dakika sonra 80 ° C’de sıcaklık artışı ile sonuçlandı. Isıl genleşme nedeniyle, milde eğilme gözlemlendi.
Bu şaşırtıcı başarısızlıkla karşılaşılınca HR 30322J tip konik makaralı rulmanların kalitesi ile ilgili soru işaretleri oluşmuştu. Rulmanların detaylı görüntülerinin NSK’ya gönderilmesi ile her şey netleşmiş ve taşlar yerine oturmuştu: rulmanlar sahte idi! Kalpazanlar rulmanların görünümü ile büyük mesafe kat etmişti; hatta NSK logosu aldatıcı bir şekilde gerçekçi görünüyordu. Aslında orijinal ve sahte yatakları birbirinden ayırmanın tek yolu, tek tek yatak parçalarının kalitesini incelemekti.
Hayal kırıklığına uğramış fakat sonrasında sorunu kesin olarak saptayan TU Dortmund, bir NSK yetkili distribütöründen yedek rulman siparişleri verdi. Test çalışmaları, üstün malzeme ve ileri üretim prosesleri sayesinde rulman ve şaft sıcaklığının dokuz saat sürekli çalışmanın ardından dahi ortam sıcaklığının altında kaldığını göstermiştir. Buna ek olarak, sürücünün soğutma sistemi artık düzgün çalışıyor ve böylece vuruntu sesleri de ortadan kalkıyordu.
TU Dortmund’daki sahte rulmanların kullanılması sonucu gecikmeler yaşandı. Fakat, yukarıda bahsettiğimiz çalışma güvenlikle ilgili olsaydı, sonuçlar azımsanmayacak derecede kötü olabilirdi. Her durumda mesaj açıktır: rulman üreticisinin resmi dağıtım ortakları (distribütörleri) gibi güvenilir kaynaklardan rulman siparii verin.
NSK, Dünya Rulman Birliği (WBA : World Bearing Association) üyesi olup sahte rulmanların tespit edilmesinde son kullanıcıları desteklemektedir. Daha fazla bilgi için www.nsk.com ziyaret edebilirsiniz.
